Tàu chiến Nga trang bị ồ ạt tên lửa hành trình Kalibr/Club

Tàu tên lửa nhỏ Zelyonyi Dol đến Novorossyisk

Các tàu tên lửa nhỏ Zelyonyi Dol và Serpukhov đã đến căn cứ hải quân Novorossyisk. Chúng được đóng lại Nhà máy đóng tàu Zelenodolsk mang tên A.M. Gorsky theo thiết kế Projekt 21631 Buyan-M do Viện thiết kế PKB ở Zelenodolsk thiết kế. Dự định sau khi chạy thử và thử nghiệm cấp nhà nước, các tàu này sẽ được đưa vào biên chế Hạm đội Biển Đen trước cuối năm 2015. Đây là tàu thứ 4 và thứ 5 của loạt tàu này. Ba chiếc đầu đang hoạt động tốt trên biển Caspoe, còn 4 tàu khác đang được đóng.

Ngày 10/8/2015,  tàu ngầm điện-diesel cỡ lớn B-261 Novorossyisk, tàu đầu tiên của lớp Projekt  06363 Paltus do Viện TsKB MT Rubin thiết kế và đóng bởi hãng đóng tàu Admiralty và chuyển giao cho Hải quân Nga vào năm 2014 đã rời cảng Yekarerine ở Polyarnyi. Tàu này cũng lên đường đi Novorossyisk, là nơi trú đóng thường xuyên. Tàu này sẽ tới nơi vào ngày 25/9/2015.

Tàu tên lửa nhỏ Zelyonyi Dol và Serpukhov có điểm chung với tàu ngầm điện-diesel Novorossyisk không chỉ ở chỗ chúng là những tàu mới đầu tiên được bổ sung cho Hạm đội Biển Đen, mà là sự hiện diện trên tàu của các hệ thống tên lửa Kalibr (nổi tiếng với tên xuất khẩu là Club) dùng để tấn công các mục tiêu mặt nước và mặt đất. Các tên lửa này do Viện OKB Novator ở Yekaterinburg nằm trong Tập đoàn Phòng không Almaz-Antei phát triển.
 

Tàu ngầm điện-diesel Novorossyisk lên đường đi Biển Đen

Tàu ngầm Novorossyisk được đặc phái lên miền Bắc để thủy thủ đoàn của nó có thể thực hiện khóa huấn luyện chiến đấu, kể cả lặn xuống độ sâu tối đa, cũng như bắn tên lửa Kalibr. 

Ngày 3/8/2015, tàu ngầm này đã hoàn thành tốt đẹp chương trình thử nghiệm hệ thống tên lửa, tiến hành phóng 1 tên lửa từ vùng biển của trường thử trên biển Barents vào một mục tiêu ở trường thử Chizha, tỉnh Arkhangelsk. Sắp tới, các tàu ngầm Rostov na Donu (Rostov trên sông Đông) và Staryi Oskol của Hạm đội Biển Đen đã được bàn giao cũng sẽ thực hiện bài tập này. Tiếp sau đó là các tàu ngầm điện-diesel Krasnodar hiện đang chạy thử nhà máy ở biển Baltic và các tàu ngầm đang đóng Velikyi Novgorod và Kolpino ở Nhà máy đóng tàu Admiralty.
 

Phóng tên lửa của hệ thống Kalibr-PL từ một tàu ngầm

Mỗi tàu ngầm lớp Projekt 06363 có lượng giãn nước khi lặn 3.950 tấn, được trang bị 14 ngư lôi và 4 tên lửa hành trình của hệ thống Kalibr-PL. Các tên lửa này có thể tiêu diệt mục tiêu trên biển ở tầm đến 300 km và mục tiêu bờ ở cự ly 300-2.500 km tùy thuộc biến thể tên lửa.
 

Tàu tên lửa nhỏ Grad Sviyazhsk phóng tên lửa Kalibr

Kalibr là cả một họ tên lửa với nhiều biến thể dành cho quân đội Nga và khách hàng nước ngoài. Cũng có các biến thể dành cho Lục quân và Không quân Nga, nhưng các tên lửa này được trang bị phổ biến nhất trong Hải quân Nga. Chúng đang được sản xuất để trang bị cho tàu ngầm (Kalibr-PL) và tàu nổi (Kalibr-NK).

Các tên lửa họ Kalibr có một nguồn gốc chung là tên lửa hành trình chiến lược KS-122 mang 1 đầu đạn hạt nhân 100 kt của hệ thống S-10 Granat cũng do Novator phát triển. Năm 1984, hệ thống Granat được nhận vào trang bị của Hải quân Liên Xô để phóng ngầm từ ống phóng lôi 533 mm của tàu ngầm nguyên tử. Tên lửa được trang bị hệ dẫn quán tính và có thể tự động bay bám bề mặt địa hình, tức là bí mật bay ở độ cao nhỏ “luồn” tới các mục tiêu tấn công ở xa hơn 2.500 km. Đó có thể là các cơ quan chỉ huy quân đội và lãnh đạo nhà nước, căn cứ quân sự, các cơ sở công nghiệp quan trọng và các mục tiêu tương tự khác.
 

Lần phóng đầu tiên của Kalibr-NK thực hiện từ tàu tên lửa Dagestan

Hệ thống Granat đã thể hiện khả năng linh hoạt của mình qua lần bắn vào ngày 2/12/1993 khi tàu ngầm nguyên tử đa năng K-391 Kit (nay gọi là Bratsk) lớp Projekt 971 Shchuka-B dưới quyền chỉ huy của Trung tá Sergei Igishev trực chiến ở Thái Bình Dương. Tàu ngầm nguyên tử này đã phóng thành công từ dưới mặt nước 2 tên lửa hành trình KS-122 vào các mục tiêu khác nhau.
 

Tên lửa Kalibr-PL xuất phát từ tàu ngầm nguyên tử Severodvinsk

Các tên lửa hành trình họ Kalibr được trang bị phần chiến đấu thông thường (xuyên-nổ phá, phá-mảnh hay chùm) có trọng lượng 220-450 kg tùy vào biến thể. Chúng thuộc loại vũ khí chính xác cao. Các tên lửa Kalibr hạm đối bờ và tàu ngầm đối bờ có thể dùng làm vũ khí răn đe chiến lược thông thường. Điều đó đặc biệt có tính thời sự trong hoàn cảnh tình hình quốc tế căng thẳng hiện nay do NATO mưu toan mở rộng hơn nữa sang phía Đông. Ngoài ra, các tên lửa lớp này không nằm trong phạm vi cấm và hạn chế của Hiệp ước thủ tiêu tên lửa tầm trung và tầm ngắn.

Chính vì thế mà chúng ta chứng kiến việc trang bị ồ ạt tên lửa Kalibr cho Hải quân Nga. Được trang bị Kalibr-NK đầu tiên là tàu tên lửa cấp 2 Dagestan lớp Projekt 11661K do Viện thiết kế PKB Zelenodolsk thiết kế và Nhà máy Zelenodolsk mang tên A.M. Gorky đóng. Tàu gia nhập biên chế Hải quân Nga vào ngày 28/11/2012 sau khi hoàn thành tốt đẹp lần bắn Kalibr vào mục tiêu mặt đất. Tiếp sau tàu này là 3 tàu tên lửa nhỏ lớp Projekt 21631 Buyan-M là Grad Sviyazhsk, Uglich và Veliky Ustyug

Các tàu nhỏ này có lượng giãn nước toàn phần 949 tấn mang mỗi tàu 8 tên lửa Kalibr-NK trong các bệ phóng thẳng đứng UKSK - các bệ phóng này cũng có thể bắn các tên lửa chống hạm siêu âm Oniks. Tháng 9/2013, tàu Grad Sviyazhsk tiếp sau tàu Dagestan đã bắn thành công Kalibr-NK vào mục tiêu mặt đất.
 

Tàu ngầm nguyên tử Severodvinsk mang tên lửa hành trình Kalibr-PL

Lực lượng tàu ngầm Nga bắt đầu nghiên cứu khai thác Kalibr từ tàu nguyên tử đa năng tối tân K-560 Severodvinsk lớp Projekt 885 Yasen do Viện SPMBM Malakhit phát triển và hãng Sevmash đóng. Năm 2013-2014, tàu ngầm này đã thực hiện mấy lần bắn tên lửa Kalibr-PL ở trạng thái nổi và lặn. Tàu ngầm có thể mang đến 32 tên lửa này. Các tên lửa này sẽ được trang cho 6 tàu ngầm nguyên tử khác thuộc lớp này.
 

Frigate Đô đốc Grigorovich phóng tên lửa Kalibr-NK

Hiện nay, tại các nhà máy Zveda và Zezdochka của Nga đang tiến hành hiện đại hóa sâu một số tàu ngầm thế hệ 3 theo các thiết kế Projekt 949АМ và 971М, trong đó có cả tàu ngầm Bratsk từng phóng ngoạn mục các tên lửa Granat vào 2 mục tiêu. Chúng sẽ được trang bị hệ thống Kalibr-PL. Các tàu ngầm lớp Projekt 949АМ chẳng hạn sẽ mang mỗi tàu 72 tên lửa hành trình Kalibr-PL và Oniks.

Nhờ có các tên lửa hành trình mà các tàu ngầm nguyên tử và điện-diesel lúc này có thể chạy khắp các biển và đại dương săn đuổi các tàu mặt nước chuyên chở các hàng hóa chiến lược và tiêu diệt chúng ngay trong các cảng khi tấn công cả từ tầm cực gần và tầm xa. Nói chung thì chủng loại mục tiêu bờ là rất nhiều. Và tấn công chúng có thể từ các hướng rất khác nhau, kể cả các hướng không được bảo vệ tốt bằng vũ khí phòng không/phòng thủ tên lửa. Trong đó có cả các tàu chiến mặt nước mang các tên lửa đó. Chẳng bao lâu nữa, các tàu ngầm, tàu tên lửa nhỏ và các tàu nổi khác của Nga sẽ có thể đặt tất cả các mục tiêu quan trọng ở châu Âu và Cận Đông vào tầm ngắm. Còn mục tiêu cho các cuộc tấn công tiềm tàng của tàu ngầm nguyên tử Nga sẽ là Mỹ.
 

Frigate Đô đốc Grigorovich, tàu đầu tiên của lớp Projekt 11356Р/М là phương tiện mang tên lửa Kalibr-NK

Hiện nay, Nga đang thử nghiệm tàu hộ vệ (frigate) Đô đốc Grigorovich lớp Projekt 11356E/M của Viện SPKB. Tàu này cũng là phương tiện mang tên lửa Kalibr trong các bệ phóng thẳng đứng, nhưng khác với tàu tên lửa Dagestan và tàu tên lửa nhỏ lớp Buyan-M, tàu này có thể được trang bị cả các biến thể chống ngầm của Kalibr là tên lửa đường đạn 91RTE2 có khả năng tiêu diệt tàu ngầm địch ở tầm 40 km.

Tại Nhà máy đóng tàu Yantar ở Kaliningrad hiện đang chuẩn bị hạ thủy tàu hộ vệ Đô đốc Makarov, tàu thứ ba của lớp tàu này. Công việc lại được tiếp tục trên 2 tàu tiếp theo của loạt tàu mang tên các đô đốc và đang chuẩn bị khởi đóng frigate thứ 6 là Đô đốc Kornilov và cũng dành để tăng cường cho Hạm đội Biển Đen giống như các tàu trước đó. Rõ ràng là Nga đã giải quyết được vấn đề động cơ turbine khí vốn bị hãng Zorya-Mashprojekt ở Nikolayev, Ukraine ngừng cung cấp theo lệnh từ Kiev.
 

Frigate Đô đốc Hạm đội Liên Xô Gorshkov lớp Projekt 22350 có thể mang đến 16 tên lửa Kalibr-NK và Oniks

Tên lửa Kalibr cũng sẽ được trang bị cho các frigate lớp Projekt 22350 do Viện thiết kế SPKB phát triển, tàu đầu tiên của lớp này là Đô đốc Hạm đội Liên Xô Gorshkov cũng đang được thử nghiệm. Ở phần mũi các tàu này sẽ bố trí 2 hệ thống phóng vạn năng 3S14U1 với 16 tên lửa Kalibr-NK hay Oniks. Trong các bệ phóng này cũng lắp cả các tên lửa chống ngầm 91RTE2. 

Cuối cùng, không thể không nói đến thiết kế mới của Viện thiết kế TsMKB Almaz là tàu tên lửa nhỏ (corvette đi biển cỡ nhỏ) lớp Projekt 22800 Karakurt. Theo phòng báo chí của Tổng công ty đóng tàu thống nhất OSK, việc thiết kế kỹ thuật tàu tên lửa nhỏ với lượng giãn nước gần 800 tấn, có thể mang đến 8 tên lửa của hệ thống Kalibr-NK sắp hoàn tất. Tàu đầu tiên của lớp này có thể được khởi đóng vào cuối năm 2015 hoặc đầu năm 2016. Theo Tư lệnh Hải quân Nga, Đô đốc Viktor Chirkov, dự kiến sẽ đặt mua ít nhất 18 tàu lớp này cho Hải quân Nga.
 

Sắp tới sẽ bắt đầu đóng các tàu tên lửa nhỏ lớp Projekt 22800 Karakurt mang các hệ thống tên lửa Kalibr-NK và Oniks

Phương án bố trí các tên lửa Kalibr trong các container tàu biển tiêu chuẩn 40 ft (hệ thống Kalibr-K) và triển khai chúng trên các tàu đóng thương mại, kể cả tàu pha sông biển cũng rất có triển vọng. Những kho vũ khí cải trang này sẽ chạy khắp các biển và sông mà không bị phát hiện.

Các hệ thống tên lửa xuất khẩu Club-S hiện cũng rất phổ biến. Chúng được trang bị cho hơn 20 tàu ngầm điện-diesel của hải quân Algeria, Việt Nam, Ấn Độ và Trung Quốc. Hải quân Iran cũng rất muốn có hệ thống này.
Phương Tây thừa biết uy lực của các tên lửa Kalibr. Không phải ngẫu nhiên mà họ đặt tên cho hệ thống này là Sizzler, dịch từ tiếng Anh có nghĩa là “nóng không thể chịu nổi”.

Nguồn: VietnamDefence.com & Oborona, 8/2015.